Lần ăn ong nhớ đời

Cho đến nay, tôi cũng không rõ vì sao nhiều món ăn mà khi xưa ở vùng quê lại cứ thích cùng nhau ăn món cháo ong vò vẽ lúc đêm. Đó là một loài ong khiến nhiều người ngao ngán vì bản tính hung hăng và có thể “quật” chết cả một con trâu vài trăm ký. Có lẽ, ăn món cháo ong vò vẽ, như một lời thách đố “ngầm” để khẳng định “vị trí” khi đối mặt với cả tập thể ong hung hăng nhất để mang được chiến lợi phẩm ong non về nấu cháo.

Vốn dĩ đã “ăn ké” nhiều bận với anh em ở xóm. Dần dà, bỗng dưng đến lượt mình phải “tự khẳng định”, chiều đó, anh Tư dắt vài thanh niên tụi tôi ra bờ đìa và hướng về nhánh cây ổi. Cây ổi to tướng đã bám bên bờ đìa này tự hồi nào, tụi tôi chỉ biết khi lớn lên, biết thèm thuồng ăn ổi là đã trèo lên nhánh để bẻ trái.

Chỉ vào tổ ong bằng vành thúng lủng lẳng trên nhánh, anh Tư nói: "Nó có cả thảy 3 cửa quay sang 3 hướng. Nhưng hướng chính nó quay dìa hướng bờ xáng và là “cửa” rộng nhất. Tổ này cỡ trung bình, chắc có đến 5 hay 6 tầng và “nhộng” chắc cả thau. Đêm nay, giao mấy đứa lấy ong. Anh nấu".

Anh Tăng Minh Trí, Ấp 12, xã Nguyễn Phích, huyện U Minh, hơn 5 năm làm nghề ăn ong vò vẽ. Ảnh: Nhật Minh

Cả một buổi chiều, tụi tôi cũng kịp chuẩn bị mấy bó đuốc lá dừa, dùng dây lạt quấn chặt vào cây sào, cán chĩa. Còn cẩn thận hơn, thằng Cuông ôm theo cái mùng vải để giăng lên làm chỗ tránh khi... thất thủ. Tất cả đã xong, chỉ đợi cỡ 8 giờ trời tối hẳn là hành động.

Cái ống quẹt đá lửa bật lên mấy cái cạch... cạch... cạch. Đốm sáng bắt đầu lớn dần. Một bó, rồi cả 3 bó đuốc lá dừa khô cháy sáng. Nhanh tay, cả ba đứa cầm sào đưa thẳng ngọn đuốc lên những vị trí đã “định vị” từ ban chiều. Ong bắt đầu ù ù, âm thanh ghê rợn đó lấn át cả những tiếng nổ lách tách đang bùng dữ dội từ ngọn đuốc lá dừa.

Lửa càng cháy, ong càng hung hăng sà vào như đã chiến đấu. Những đôi cánh mỏng gặp lửa cháy xém, chỉ sau ít phút xác ong rơi bèo trên mặt đìa. Tụi tôi càng khoái chí hướng bó đuốc vào sát hơn nữa. Bỗng "bựt" một cái, sợi dây lạt bị cháy đứt. Bó đuốc trên tay tôi bung ra cả một vùng tia lửa. Kèm với đó là phản xạ né để khỏi bị phỏng. Mũi tấn công từ 3 phía bị thất thế, ong ù ù bay ra. Lúc ấy cả nhóm hô hoán: Vô mùng! Vô mùng!

Từ phía lưng, trên đầu, dưới bắp chân… cảm giác đau điếng. Vừa chạy, tôi vừa hốt hoảng báo với nhóm: "Tao bị ong đánh! Tao bị ong đánh". Chỉ còn mỗi thao tác dỡ mùng chui vô mà không kịp.

Thành quả của một chuyến ăn ong vò vẽ của nông dân xã Nguyễn Phích, huyện U Minh. Ảnh: Nhật Minh

Từ trong nhà, anh Tư như đoán trước được sự cố cũng kịp có mặt ứng cứu. Rồi sau đó tôi chỉ còn nghe những âm thanh huỳnh huỵch! Khì... khì... từ phía trên lưng của anh Tư. Tôi đã lịm đi (xỉu) vì ong đánh (đốt) nhiều vết. Anh cõng tôi đi sơ cứu và đưa đi điều trị, giải độc.

Liên tiếp 2 ngày sau đó là những cơn sốt.

Nghĩ về những con ong non no tròn, mập ú, đem nấu cháo mấy lần trước vừa phát thèm vừa phát tức. Mấy bữa sau, anh Tư qua nhà thăm tôi, mang theo túi đệm và cái cà-men cháo còn nóng hổi. Anh nói: "Cái tổ ong hôm đó bị tụi mầy đốt cháy hết phân nửa. Hên là không cháy vô tầng ong non. Giờ thì khoẻ rồi, ngồi dậy mà húp chén cháo cho hả dạ! Tao dặn tụi nó không bỏ nước cốt vô vì mầy mới khỏi bệnh".

Cảm giác húp chén cháo nóng hổi, béo béo không lẫn với bất kỳ món nào trên cõi đời, thật sảng khoái. 

Cách nay 4 năm, trong một lần cùng ông bạn đồng nghiệp đi ăn ong, lần này là ong mật ở xứ U Minh, tôi lại bị một “trận đòn”. Nhưng nhờ đã có sẵn “đề kháng” mạnh từ ong vò vẽ nên vài chục mũi kim ong mật găm vào da không làm phát sốt.

Lần ấy, về nhà má rầy: "Tao không hiểu nổi tụi bây. Bộ thèm lắm sao mà cứ gặp nhau là kiếm ong nấu cháo? Trong người mầy đã có sẵn “nọc” của ong thì giờ động vô nó là không tránh khỏi được đâu con!". Nhờ vậy mấy anh bạn chiến hữu mỗi khi tụ họp để lấy tổ ong, ăn cháo ong thì chỉ phân tôi việc hậu cần nhà bếp.

Mới đó đã ngót mấy mươi năm bon chen lao vào vòng đời nơi phố thị. Những thứ ngày xưa gần gũi nhất như kỷ niệm ăn cháo ong vò vẽ nay lại phải cất công tìm kiếm. Món cháo quê mùa giờ xem ra là ẩm thực đặc sản ở nhà hàng. Nhưng với ký ức tuổi thơ, món cháo ong của lần “thập tử” giờ đây người có tiền cũng không mua được./.

Phong Phú