Chuyển đổi số nông nghiệp và vai trò của thanh niên

Thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã thúc đẩy làn sóng chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ khắp toàn cầu, trên tất cả các ngành nghề sản xuất - kinh doanh, trong đó có lĩnh vực nông nghiệp. Và tại Việt Nam nói chung, Bạc Liêu nói riêng, chuyển đổi số trong nông nghiệp đang từng bước giúp thanh niên (TN) tối ưu hóa hoạt động sản xuất, nâng cao năng suất, giá trị sản phẩm, lợi nhuận và mang lại nhiều cơ hội mới cho TN.

Nhận diện rào cản

Trong những ngày Bạc Liêu thực hiện giãn cách xã hội, nhiều mặt hàng nông sản của nông dân các địa phương không tìm được đầu ra trong khi bước vào thu hoạch rộ. Vậy là ngoài các kênh kết nối, hỗ trợ tiêu thụ nông sản của tổ chức Đoàn các cấp, thì đoàn viên - TN là các nông dân trẻ đã tự tìm đầu ra để “giải cứu” nông sản của chính gia đình mình.

Bạn trẻ Nguyễn Kim Xuyến (xã Vĩnh Phú Đông, huyện Phước Long) chia sẻ: “Những năm qua, bắp nếp Vĩnh Phú Đông ngày càng khẳng định uy tín vì chất lượng vượt trội và trở thành 1 trong 4 sản phẩm OCOP của huyện Phước Long. Tuy nhiên, cũng như các mặt hàng nông sản khác, điệp khúc được mùa - mất giá luôn hiện hữu, đặc biệt là trong thời điểm Bạc Liêu thực hiện giãn cách xã hội. Băn khoăn trước nỗi lo của gia đình, bà con trong xã, tôi đã thử ứng dụng công nghệ 4.0 vào quảng bá sản phẩm thông qua các trang mạng xã hội, website, diễn đàn thương mại, sàn giao dịch điện tử… Thời gian đầu tôi vấp phải không ít khó khăn vì chưa rành công nghệ, thiếu sự hiểu biết về thương mại điện tử. Nhưng rồi cũng có những tín hiệu lạc quan khi nông sản của gia đình tôi cũng như một số hộ dân lân cận không còn phải lo lắng đầu ra, hay điệp khúc trúng mùa - rớt giá…”.

Tuy nhiên, không phải bạn trẻ nào ở nông thôn cũng có bước đi linh hoạt như Xuyến, bởi thực tế việc chuyển đổi số trong nông nghiệp đối với TN nông thôn vẫn còn không ít rào cản. Theo các chuyên gia về chuyển đổi số nông nghiệp, rào cản đó chủ yếu tập trung ở các mô hình sản xuất nông nghiệp mang tính nhỏ lẻ, kém hiệu quả và thiếu liên kết chuỗi giá trị. Trình độ cơ giới hóa sản xuất còn thấp, các công nghệ phụ trợ phục vụ phát triển nông nghiệp chưa tương xứng. Cơ sở hạ tầng cho phát triển, ứng dụng các công nghệ mới chưa đồng bộ, kết cấu hạ tầng nông nghiệp nông thôn chưa đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa nông nghiệp.

Song song đó, trình độ nhân lực lao động trong lĩnh vực nông nghiệp (chiếm số lượng lớn là TN) không được đào tạo chuyên môn bài bản, mà hầu hết là kinh nghiệm được truyền từ đời trước sang đời sau. Sự liên kết “4 nhà” còn hạn chế, nhiều sản phẩm chưa có chiến lược phát triển rõ ràng ở tầm quốc gia. Việc TN biết và ứng dụng nền tảng số trong kết nối cung - cầu còn hạn chế; số lượng mô hình TN ứng dụng chuyển đổi số chưa nhiều; sàn thương mại điện tử chưa phát huy hết giá trị; việc phải “giải cứu” nông sản diễn ra ở nhiều nơi; câu chuyện về nền nông nghiệp chứng kiến cảnh nông dân được mùa - mất giá, được giá - mất mùa còn diễn ra thường xuyên…

Mô hình trồng rau sạch hữu cơ trong nhà lưới của TN xã Long Điền Đông (huyện Đông Hải). Ảnh: Đ.K.C

Động lực thúc đẩy chuyển đổi số

Nhận thức rõ tầm quan trọng của việc thúc đẩy chuyển đổi số trong nông nghiệp, phát huy vai trò của TN - động lực của chuyển đổi số, những năm qua tổ chức Đoàn các cấp luôn đồng hành, sát cánh cùng TN trong lập thân, lập nghiệp, tạo động lực mạnh mẽ để bạn trẻ nông thôn phát triển kinh tế. Qua đó, từng bước giúp TN nâng cao năng suất, chất lượng, lợi nhuận; các hoạt động sản xuất cũng được tối ưu hóa, mang lại những sản phẩm giàu giá trị, mở ra nhiều cơ hội việc làm, phát triển sự nghiệp mới cho TN nông thôn.

Vừa qua, tại diễn đàn TN nông thôn toàn quốc với chủ đề “Ứng dụng chuyển đổi số trong kết nối cung - cầu” do Trung ương Đoàn tổ chức, các chuyên gia đã đưa ra nhận định, dưới sức ép thay đổi của thời đại: dịch bệnh COVID-19, biến đổi khí hậu, rủi ro thị trường, đối thủ cạnh tranh đặc biệt, có thể tăng trưởng âm… đặt ra yêu cầu bức thiết về sự thích nghi để tránh tụt hậu. Trong đó, TN - những người đang có sức trẻ và lợi thế trong ứng dụng thành tựu khoa học - công nghệ được ví như “chìa khóa vàng” cho chuyển đổi số nông nghiệp của Việt Nam.

Vì vậy, để phát huy tiềm năng, lợi thế sẵn có, hơn ai hết, TN nông thôn, trong đó có TN Bạc Liêu cần nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của bản thân về ứng dụng chuyển đổi số vào quá trình khởi nghiệp, lập nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp để làm giàu chính đáng trên quê hương. Và xa hơn nữa là góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu đến năm 2030, nông nghiệp Việt Nam trở thành tốp 15 nước phát triển nhất thế giới; trong đó, ngành chế biến nông sản đứng tốp 10 thế giới và Việt Nam sẽ trở thành trung tâm chế biến sâu, logistic của thương mại nông sản toàn cầu.

Kim Trúc