Giới thiệu về mình, ông Nguyễn Thái Thuận (Út Trấn) hịch hạc đúng chất Nam Bộ: “Bản thân chỉ là người “xách ô, cầm dép”, lại siêng bập bẹ viết báo, làm thơ. Còn nghề chính hiện nay là trồng rau trên mảnh đất vườn nhà”. Ấn tượng đầu tiên về không gian sống của ông là sách, mà ông gọi đó là người thầy, người bạn tri kỷ.

Tại Hội thảo “Giải pháp cấp thiết bảo vệ vùng đồng bằng sông Cửu Long” được tổ chức vào tháng 5 vừa qua tại TP Cần Thơ, ông Nguyễn Văn Hiếu, Uỷ viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Ðảng, Bí thư Thành uỷ TP Cần Thơ, cho rằng, thời gian qua, Chính phủ và các bộ, ngành đã dành sự quan tâm lớn, có nhiều chủ trương, chính sách để tháo gỡ khó khăn, phát huy thế mạnh, tiềm năng toàn vùng, đã và đang mang lại nhiều kết quả tích cực, góp phần hoá giải được nhiều thách thức trong sản xuất nông nghiệp nói riêng và phát triển kinh tế nói chung. Tuy nhiên, biến đổi khí hậu (BÐKH) tiếp tục gây hậu quả nặng nề, luôn là nỗi trăn trở đối với vùng, nhất là về an ninh nguồn nước, cần phải có giải pháp cấp bách, căn cơ, kịp thời hành động quyết liệt, có trách nhiệm để ứng phó hiệu quả, mở ra vận hội mới.

Dù có nhiều đổi thay trong chiến lược phát triển, nhưng sản xuất nông nghiệp, ở đây là cây lúa nước, vẫn luôn là trụ đỡ của nền kinh tế chính mang tính đặc thù, lợi thế cạnh tranh phát triển của vùng đồng bằng sông Cửu Long (ÐBSCL). Theo ông Lê Minh Hoan, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), từ những tác động thực tại, ảnh hưởng ngày càng nghiêm trọng đến nền nông nghiệp nói chung buộc chúng ta phải thuận thiên để phát triển. Thuận thiên ở ÐBSCL cũng có nét riêng biệt, đó là phải đầu tư để thích ứng và đây là con đường, hướng đi ổn định, mở ra tương lai tươi sáng, bền vững hơn, thuận lòng dân.

Nhận diện thách thức, chỉ rõ những hạn chế, đề ra giải pháp để phát triển nhanh và bền vững, những năm qua, với sự quan tâm đặc biệt của Trung ương, đã ưu tiên đầu tư phát triển hạ tầng giao thông đồng bằng sông Cửu Long (ÐBSCL), từ đường bộ, cảng biển đến hàng không, tạo đà để vùng đất "chín rồng" vươn cánh bay cao, bay xa. Nhận thức thực tiễn là cần phải có tầm nhìn mới, định hướng chiến lược, các giải pháp toàn diện, căn cơ, đồng bộ, huy động tối đa các nguồn lực và sự tham gia của các thành phần kinh tế để phát triển vùng ÐBSCL, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 120/NQ-CP ngày 17/11/2017 về phát triển bền vững ÐBSCL thích ứng với biến đổi khí hậu (BÐKH). Cùng với đó là Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 2/4/2022 về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng - an ninh vùng ÐBSCL đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Ðồng bằng sông Cửu Long (ÐBSCL) là vùng đất lạ kỳ, đan xen hệ sinh thái đầy tiềm năng, cộng cư dân tộc đa sắc màu văn hoá. Trong quá trình phát triển, vùng đất này phải đối diện với những thách thức không nhỏ, nhưng đồng thời mở ra vận hội mới. Chủ trì Hội nghị Ðiều phối vùng ÐBSCL vừa qua tại Cà Mau, Phó thủ tướng Chính phủ, ông Lê Minh Khái, cho rằng, từ cái nhìn thực tại, trách nhiệm với ÐBSCL và đất nước, cần đề ra các giải pháp phù hợp để vùng đất này đón nhận thời cơ mới, vận hội mới, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, từng bước cụ thể hoá tư duy mới, tầm nhìn mới tại chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đất nước, mở ra cơ hội phát triển mới và định hình các giá trị cho toàn vùng.

Hội nhập toàn cầu, cách mạng công nghiệp 4.0..., những bối cảnh mới này mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức cho khu vực kinh tế tập thể (KTTT). Ðể phát triển vững vàng trong điều kiện mới, đòi hỏi KTTT phải thay đổi cách thức hoạt động.

Những hạn chế của khu vực kinh tế tập thể (KTTT), cụ thể là hợp tác xã (HTX) thời gian qua một phần xuất phát từ nội tại của thành phần kinh tế này, nhưng cũng có phần từ chính cơ quan quản lý Nhà nước có liên quan và chính quyền địa phương. Việc cụ thể hoá các chủ trương, chính sách chưa kịp thời, việc triển khai thực hiện chính sách chưa thật quyết liệt, linh hoạt và hiệu quả... là những nguyên nhân dễ nhận thấy nhất.

Kinh tế tập thể (KTTT), mà chủ đạo là hợp tác xã (HTX), tổ hợp tác (THT), là xu hướng tất yếu trong nền kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế hiện nay, là thành phần quan trọng góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển nhanh, bền vững... Ðặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp, KTTT càng trở nên quan trọng, đây là nhân tố cốt lõi, gắn kết quá trình sản xuất và kinh doanh của nông dân với nhu cầu của thị trường.

Sắp xếp, đổi mới để hoàn thành việc rà soát xác định nguồn gốc đất, phân định ranh giới thực tế của các đối tượng đang sử dụng đất; xác định cụ thể phần diện tích các công ty nông, lâm nghiệp đang quản lý, sử dụng và phần diện tích bàn giao về địa phương quản lý, qua đó phát hiện những tồn tại, bất cập, đề xuất các giải pháp chính sách để nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý đất có nguồn gốc từ nông, lâm, ngư trường... là những vấn đề cần làm hiện nay.

Việc giao đất, giao rừng và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân hiện chưa có bộ thủ tục về trình tự tương thích với các luật và các quy định có liên quan. Ðiều này dẫn đến sự lúng túng, chậm trễ của chính quyền sở tại trong thực hiện giao đất, giao rừng. Ðây là lý do chính làm cho diện tích đất, rừng các xã đang tạm quản lý tuy rất lớn nhưng muốn giao cho người dân lại khó thực hiện.

Chủ trương giao đất, giao rừng cho hộ gia đình và cá nhân quản lý, chăm sóc, bảo vệ, phát triển rừng là chính sách lớn của Ðảng, Nhà nước nhằm chuyển đổi cơ cấu kinh tế, phát huy giá trị của rừng. Ðồng thời, nâng cao ý thức, trách nhiệm của người dân trong công tác bảo vệ và phát triển rừng. Tuy nhiên, qua gần 20 năm triển khai công tác này, tại các địa phương trong tỉnh Cà Mau vẫn còn nhiều tồn tại, thiếu sót, cần được chấn chỉnh theo đúng quy định của pháp luật.

Cuối tháng 3/1972, ở đây chưa có mưa, còn là mùa hạn. Thầy Lê Châu, Hiệu trưởng và thầy Năm Thuật, Hiệu phó Trường Nội trú Cà Mau - Ninh Bình, khoá 3, đến Xóm Dừa, Ấp 6A. Cô Mười Mỳ là Bí thư Chi bộ xã Quách Văn Phẩm “B”, huyện Tư Kháng (huyện Ðầm Dơi ngày nay). Các thầy tìm chỗ để cất trường học và chọn vườn cô Út Ngươn để đặt lớp học. Xa ngoài kia, chọn vườn Biện Ðài, Lung Chim và 1 điểm nữa ở Thanh Tùng.

Nhà báo Trần Ngọc Hy, người Cà Mau, tham gia kháng chiến chống Pháp ở tỉnh Bạc Liêu xưa. Ông viết chuyện vui chữ “T” đăng báo “RÙM”, tức rừng U Minh - tờ báo tường nội bộ cơ quan Uỷ ban Kháng chiến Hành chính Nam Bộ, đóng ở Chiến khu U Minh trên đất Cà Mau thời 9 năm kháng Pháp, khoảng 1949-1950.

Báo Minh Hải là tiền thân của Báo Bạc Liêu, Cà Mau ngày nay. Hơn 20 năm hoạt động, tờ báo này đã trở thành chiếc nôi rèn luyện cho thế hệ báo chí sau ngày thống nhất đất nước. Từ đây, đã có nhiều nhà báo trưởng thành, trở thành cán bộ lãnh đạo của báo chí, văn học nghệ thuật 2 tỉnh và Trung ương, nhiều nhà báo trở thành những tài danh báo chí, văn chương. Hướng tới kỷ niệm ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam 21/6, chúng tôi trân trọng giới thiệu tâm tình của một nhà báo, nhà văn, người đã sống trọn vẹn suốt thời gian măng sét Báo Minh Hải tồn tại trong lòng độc giả, cùng bạn đọc hôm nay.

Trên cơ sở trợ lực từ nhiều chương trình, chính sách, sự chung tay góp sức của cộng đồng; các cấp uỷ đảng, chính quyền trên địa bàn tỉnh đã sâu sát trong dân, nắm chặt hoàn cảnh hộ nghèo để triển khai đồng loạt biện pháp hỗ trợ phù hợp, hiệu quả; đồng thời giúp người nghèo thay đổi nếp nghĩ, cách làm, khơi gợi ý chí phấn đấu thoát nghèo, hướng đến tương lai tốt đẹp hơn.

Cùng với triển khai đồng bộ các chương trình mục tiêu quốc gia, Cà Mau thực hiện tốt phong trào thi đua “Vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau”. Phong trào đã lan toả giá trị nhân văn trong cộng đồng, tạo động lực, niềm tin để hộ nghèo, người gặp hoạn nạn sớm ổn định cuộc sống, giúp các địa phương hiện thực hoá mục tiêu giảm nghèo bền vững.

Cùng với phục hồi và tăng trưởng kinh tế, Cà Mau luôn đặt mục tiêu giảm nghèo là ưu tiên hàng đầu. Bằng những giải pháp đồng bộ, sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, ý thức vươn lên của hộ nghèo, cuối năm 2023 Cà Mau còn 1,6% hộ nghèo (giảm 2.507 hộ nghèo), 1,56% hộ cận nghèo (giảm 922 hộ). Ðặc biệt, tỉnh có 170 ấp, khóm và 5 xã, phường, thị trấn xoá trắng hộ nghèo. Ðó là những điểm sáng, lan toả kinh nghiệm, cách làm hay và là động lực trong hành trình giảm nghèo bền vững của tỉnh.

Đến thời điểm này, có thể khẳng định chủ trương trước đây của Huyện uỷ Phú Tân về cải tạo vườn tạp, trồng hoa màu, mang lại hiệu quả kinh tế hộ; hay như việc tận dụng trồng cây xanh ven sông để ngăn chặn sạt lở... đã mang lại kết quả đáng tự hào, được Nhân dân trong huyện tích cực hưởng ứng tham gia, lan toả. Nhìn từ Phú Tân, các địa phương khác có điều kiện tương tự, học tập làm theo và cũng đạt kết quả đáng phấn khởi. Bài học rút ra là cái gì mang lại lợi ích thiết thực vì việc chung sẽ được người dân tích cực đồng lòng chung tay, góp sức.

Trước những biến đổi khó lường của thời tiết, ngày 16/2/2024, Huyện uỷ Trần Văn Thời đã ban hành Chỉ thị số 09-CT/HU (Chỉ thị 09) về tăng cường các biện pháp ứng phó, khắc phục hậu quả do hạn hán gây ra, nhằm huy động sức mạnh cả hệ thống chính trị để ứng phó, giảm thiểu tác động. Ông Nguyễn Minh Nhứt, Bí thư Huyện uỷ Trần Văn Thời, cho biết, Chỉ thị 09 ban hành phù hợp thực tiễn, tạo được sự đồng thuận, tham gia tích cực của các tầng lớp Nhân dân, tạo chuyển biến trong nhận thức, hành động của từng cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên... vì việc chung.

Trong quá trình chỉ đạo, điều hành bộ máy chính trị của Ðảng và Nhà nước, có những việc cần định hướng với tầm nhìn chiến lược dài hơi, có quá trình thực hiện mang tính giai đoạn; có những việc mang tính cấp bách, cần tập trung xử lý ngay, dứt điểm trong thời khắc nhất định. Song, tất cả đều hướng đến mục tiêu là nhằm lan toả chủ trương hợp lòng dân, sát thực tế, được cụ thể hoá đi vào đời sống Nhân dân, nâng cao nhận thức đúng đắn để cùng chung tay thực hiện nhiệm vụ chính trị với quyết tâm cao nhất vì sự an toàn, phát triển nhanh và bền vững của xã hội… Ðảng tăng cường sức mạnh, dân tin tưởng làm theo sẽ tạo nên nội lực vững chãi, vượt qua mọi khó khăn, thách thức.

“Trường Sa vì Tổ quốc”, “Cả nước vì Trường Sa”, những tiếng hô đồng thanh vang vọng giữa trùng khơi khi tàu rời cảng Trường Sa đã nói lên phần nào sự gắn bó máu thịt của tình quân - dân. Nghĩa tình ấy chính là sức mạnh để Trường Sa, vùng biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc, luôn luôn vững vàng nơi đầu sóng ngọn gió.

Mỗi điểm đảo trong chuyến công tác đều để lại trong tôi cũng như các thành viên trong đoàn những ấn tượng, cảm xúc thiêng liêng, tự hào. Quân dân Trường Sa không chỉ luôn kiên định, vững vàng, đoàn kết trong lao động, sản xuất, quyết tâm bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc mà còn là điểm tựa vững chắc cho ngư dân vươn khơi bám biển.

Việt Nam là quốc gia ven biển, biển đảo là một bộ phận cấu thành phạm vi chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc từ ngàn đời nay. Biển đảo nước ta, trong đó có Cà Mau, không chỉ có vị trí chiến lược hết sức to lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến công cuộc bảo vệ nền độc lập dân tộc mà còn mang trong mình tiềm năng kinh tế lớn, cả về thuỷ sản, khoáng sản quý, cũng như giao thương đường biển, phát triển du lịch...

Năm 1955, kỷ niệm 10 năm Quốc khánh nước Việt Nam dân chủ cộng hoà, tôi là học sinh miền Nam - một đội viên thiếu niên vừa tròn 14 tuổi. Tôi may mắn được chọn vào đội học sinh miền Nam diễu hành qua lễ đài Ba Ðình - Hà Nội trong ngày lễ trọng đại đó. Niềm vui lớn nhất của chúng tôi là biết chắc thế nào cũng được gặp Bác Hồ.

Xử lý nghiêm các hành vi trục lợi là yếu tố then chốt để duy trì môi trường kinh doanh lành mạnh, đồng thời tạo điều kiện cho các doanh nghiệp (DN) chân chính phát triển. Dù pháp luật đã trao cơ hội để người dân khởi nghiệp, nhưng việc thiết lập cơ chế giám sát chặt chẽ là điều cần thiết. Trường hợp vi phạm nghiêm trọng, rất cần sự mạnh tay, áp dụng các chế tài mạnh mẽ để răn đe, bảo vệ môi trường kinh doanh và tránh thất thoát ngân sách Nhà nước.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến sự hình thành ngày càng nhiều “công ty ma” chính là kẽ hở trong quy trình thành lập doanh nghiệp (DN). Quy trình này được xây dựng để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh, nhưng lại vô tình trở thành “thảm đỏ” cho những kẻ gian lợi dụng. Sự dễ dãi trong thủ tục đăng ký, thiếu chặt chẽ khâu hậu kiểm từ phía cơ quan chức năng, cùng với các bất cập pháp lý đã mở ra cơ hội cho các cá nhân hoặc tổ chức không trung thực lập nên những “công ty ma” chỉ sau vài thao tác đơn giản.

Luật Doanh nghiệp (DN) thông thoáng đã mang lại làn gió mới, thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ cho cộng đồng DN Việt Nam, trong đó có các DN tại Cà Mau. Tuy nhiên, bên cạnh những DN hoạt động hiệu quả, đóng góp tích cực vào nền kinh tế, một vấn đề đáng lo ngại đã nảy sinh là sự gia tăng của các "công ty/DN ma”. Ðây là những DN chỉ tồn tại trên giấy tờ, không có hoạt động kinh doanh thực tế và được lập ra với mục đích phi pháp như trốn thuế, lừa đảo, mở tài khoản ngân hàng và mua bán hoá đơn khống. Sự hiện diện của các DN này không chỉ gây thất thoát nguồn thu ngân sách Nhà nước (NSNN) mà còn kéo theo nhiều hệ luỵ.

Nguyễn Văn Bảy (B) nhiều lần tâm sự với người bạn tên Ðỗ Khắc Hùng (cùng tập kết ra Bắc ở bến Sông Ðốc, cùng học chung cấp 1 và 2 tại các trường học sinh miền Nam) rằng, cha mẹ ông đều đi kháng chiến. Cha nói tiếng Bắc, mẹ nói tiếng không biết vùng nào, còn anh chị em ông thì nói tiếng Nam. Không biết gốc tích, nên với ông, sinh ra ở đâu, gia đình ở đâu thì coi nơi đó là quê hương (và ông đã khai trong lý lịch nhập học là quê xã Hưng Mỹ, huyện Trần Văn Thời).

Cà Mau có nhiều tiềm năng, lợi thế để phát triển các ngành kinh tế biển. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển kinh tế, sự gia tăng các ngành nghề dịch vụ, khai thác cũng như tập trung dân cư, đô thị hoá các vùng ven biển đã tạo áp lực đến môi trường biển, hải đảo. Để làm giảm nguy cơ ô nhiễm, hướng đến phát triển kinh tế biển bền vững đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, hơn hết là sự đồng bộ các giải pháp ngay từ cơ sở.

Dù đã có nhiều giải pháp được triển khai, nhưng nhìn tổng thể, công tác bảo vệ môi trường biển và hải đảo tại Cà Mau vẫn còn nhiều khó khăn. Nhiều nguy cơ tiềm ẩn chưa được xử lý triệt để, ý thức bảo vệ môi trường của người dân vùng ven biển hạn chế. Thêm vào đó là nguồn lực cho hoạt động này được đánh giá là chưa cân xứng với thực tế cần triển khai, nên phần nào ảnh hưởng đến tính hiệu quả của công tác.