Thiết bị đào tạo tự làm tại trường nghề: Giải pháp tiết kiệm và hiệu quả

Trong bối cảnh giáo dục nghề nghiệp chuyển mình theo hướng thực hành - ứng dụng, việc trang bị thiết bị dạy học hiện đại là nhu cầu cấp thiết. Tuy nhiên, nhiều cơ sở đào tạo nghề còn hạn chế về điều kiện đầu tư, buộc các giảng viên và sinh viên phải tìm giải pháp linh hoạt. Từ thực tiễn này, thiết bị đào tạo tự làm do giảng viên và sinh viên thực hiện đã trở thành nguồn lực quan trọng, giúp nâng cao chất lượng giảng dạy và phát huy tính sáng tạo trong nhà trường.

• Tri ân thầy cô - Động lực đổi mới tại các trường nghề
• Tạo hứng thú cho sinh viên trường nghề
• Tiếp sức sinh viên trường nghề vượt khó

Nhiều nghề đào tạo đòi hỏi thiết bị máy móc, mô hình mô phỏng phức tạp với chi phí cao. Việc tự thiết kế và chế tạo thiết bị giúp nhà trường tiết kiệm chi phí, đồng thời chủ động nâng cấp và điều chỉnh phù hợp với từng lớp, từng trình độ học viên.

Từ mô hình điện tử, hệ thống điều khiển tự động đến các bộ phận cơ khí hay thiết bị mô phỏng quy trình công nghiệp, các sản phẩm tự tạo mang lại hiệu quả thực hành rõ rệt.

Giảng viên thuyết trình trước Ban Giám khảo về thiết bị đào tạo tự làm.

Thiết bị tự làm không chỉ là công cụ hỗ trợ giảng dạy của giảng viên, mà còn được nhà trường đưa vào bài học, đồ án hoặc dự án sáng tạo, để sinh viên tham gia trực tiếp từ thiết kế, thử nghiệm đến hoàn thiện sản phẩm. Nhờ vậy, các em nắm vững nguyên lý vận hành máy móc, rèn luyện tư duy thiết kế, khả năng giải quyết vấn đề và nâng cao kỹ năng nghề thông qua trải nghiệm thực tế.

Nhiều sản phẩm còn trở thành đề tài sáng chế, đoạt giải tại các hội thi thiết bị đào tạo nghề, tạo dấu ấn cho trường và mang giá trị thực tiễn cao.

Thiết bị chatbox "Trọn niềm kính yêu" hỗ trợ học tập và giảng dạy môn Tư tưởng Hồ Chí Minh, của giảng viên Trường Cao đẳng Cộng đồng Cà Mau.

Ưu điểm nổi bật của thiết bị tự làm là khả năng tuỳ biến theo bài học. Giảng viên có thể điều chỉnh cấu trúc, kích thước và chức năng thiết bị phù hợp với nội dung giảng dạy từng lớp, từng trình độ học viên, giúp nội dung thực hành trực quan, dễ hiểu và gần gũi hơn với sinh viên.

Em Trần Trung Chánh, sinh viên năm 2, Trường Cao đẳng nghề Việt Nam - Hàn Quốc, chia sẻ: “Thay vì học lý thuyết khô khan, các thiết bị dạy sinh động giúp chúng em hứng thú hơn với bài giảng, tiếp thu kiến thức dễ dàng và nhớ lâu hơn”.

“Thiết bị mô phỏng bài giảng giúp chúng em tiết kiệm thời gian học và hiểu bài hiệu quả hơn so với học lý thuyết suông”, sinh viên Võ Thị Hồng Hạnh, Trường Cao đẳng Cộng đồng Cà Mau, cho biết.

Mô hình hồi sức ngừng tim của nhóm tác giả đến từ Trường Cao đẳng Y tế Cà Mau.

TS. Nguyễn Việt Bắc, Trường Cao đẳng Cộng đồng Cà Mau, tác giả đạt giải Nhất hội thi Thiết bị đào tạo tự làm cấp tỉnh năm 2025, cho biết: "Qua các cuộc thi năm 2022 và 2023, nhà trường đã giới thiệu nhiều mô hình như: hệ thống nuôi luân trùng liên tục, nuôi thương phẩm; nuôi vỗ cua biển; hệ thống tuần hoàn ương nuôi thuỷ sản nước lợ, nước mặn..., giúp sinh viên quan sát trực quan, thao tác thực hành, nắm vững nguyên lý vận hành hệ thống, đồng thời tiết kiệm chi phí trong giảng dạy". 

Đây là bộ dụng cụ trong giảng dạy môn nuôi trồng thuỷ sản được đánh giá cao về tính thực tiễn.

Tại các trường nghề, hoạt động nghiên cứu khoa học, sáng tạo được giảng viên, sinh viên, học viên tích cực hưởng ứng. Các xưởng thực hành trở thành “phòng thí nghiệm sáng tạo”, nơi giảng viên và học sinh trao đổi ý tưởng, thử nghiệm giải pháp. Không chỉ hỗ trợ giảng dạy hiệu quả, nhiều mô hình còn được doanh nghiệp tiếp nhận và áp dụng vào sản xuất, kết nối nhà trường với thị trường lao động.

Ông Huỳnh Minh Hiểu, Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề Việt Nam - Hàn Quốc Cà Mau, cho biết: "Việc tự chế thiết bị giúp bổ sung, hoàn thiện hệ thống giảng dạy lý thuyết và thực hành trong điều kiện đầu tư còn hạn chế. Thiết bị được thiết kế sát với chương trình và đặc thù nghề, giúp sinh viên dễ tiếp cận, rèn luyện kỹ năng, tăng hứng thú thực hành; đồng thời nâng cao năng lực chuyên môn, sáng tạo và khả năng cải tiến kỹ thuật của giáo viên". 

Cô Nguyễn Thị Tiên, Phó Trưởng khoa Kinh tế nông nghiệp, chia sẻ: "Thiết bị tự chế mang tâm huyết và sáng tạo của giảng viên, thích ứng với thực tiễn ngành. Các mô hình này được ứng dụng liên tục trong giảng dạy thực hành và mô đun, giúp đa dạng nội dung, nâng cao chất lượng đào tạo".

 Một mô hình băng tải phân loại sản phẩm tham gia Hội thi Thiết bị đào tạo tự làm năm 2025.

Trong bối cảnh đào tạo nghề hướng tới mô hình “học đi đôi với hành - trường gắn với doanh nghiệp”, thiết bị tự chế là nền tảng giúp các trường đổi mới chương trình, nâng cao chất lượng thực hành, khuyến khích nghiên cứu sáng tạo và hình thành đội ngũ lao động có kỹ thuật, tư duy sáng tạo ngay từ ghế nhà trường.

Nhà trường luôn khuyến khích giáo viên nghiên cứu, chế tạo và nâng cấp thiết bị, bằng các chính sách hỗ trợ kinh phí, vật tư, tổ chức hội thi cấp trường và cơ chế đánh giá, khen thưởng, nhằm nâng cao chất lượng đào tạo và hình thành văn hoá sáng tạo trong nhà trường.

Mô hình điện tử được nâng cấp phù hợp thực tiễn đào tạo và nhu cầu doanh nghiệp.

Với những giá trị thiết thực, thiết bị đào tạo tự làm tại các trường nghề góp phần nâng chất đào tạo nghề, đáp ứng yêu cầu hình thành nguồn nhân lực kỹ thuật chất lượng cao cho tương lai./.

Lam Khánh