(CMO) Ra đời mấy năm cuối cuộc kháng chiến chống Mỹ, Trung đội nữ pháo binh Cái Nước đã làm rạng rỡ truyền thống hào hùng. Những chiến công còn nhớ mãi trên quê hương, gắn liền với đơn vị của những người con gái thời ấy. Trong nhiều trận đánh phối hợp, trận diệt đồn Rạch Chèo được xem là trận phối hợp tuyệt đẹp.

(CMO) Ngày tôi thoát ly, anh Ba Nhân rước tôi về cơ quan đóng tại nhà chú Út Ngôn ở Kinh Cũ. Buổi đầu mới lạ, tôi thoáng đăm chiêu, anh Ba Nhân có việc ra đoạn kinh ngoài đều gọi tôi xuống xuồng ngồi, anh chở tôi theo. Trước khi học Trường Bổ túc Văn hoá Sư phạm huyện và được rút về đây, tôi công tác thông tin Ấp 1, xã Trần Hợi, được đi dự cuộc họp thông tin viên do Ban Tuyên huấn huyện tổ chức, điểm tại nhà anh Tư Mẫn, kinh Trảng Cò. Một chiều mùa khô 1967, tôi lội bộ từ kinh Sáu Thước qua tới nhà anh Tư Mẫn, được biết chú Tám Thắng và anh Ba Nhân, chủ trì cuộc họp. Chỉ cái việc cầm loa thiếc đọc tin chiến thắng hằng đêm cũng được biểu dương. Quách Bình ở ấp Kinh Cũ là thông tin viên xuất sắc, được anh Ba Nhân trao tặng quyển tập. Thông tin viên trung bình như tôi thì nhận tài liệu tuyên truyền.

(CMO) Má Sáu sống một thân một mình trong căn nhà bằng cây lá tạp dưới tán dừa và những cây tràm che phủ tại xóm kinh Ba Xuyên, ấp Rạch Bần, xã Phong Lạc, huyện Trần Văn Thời. Thời kháng chiến chống Pháp, bà con xóm ấp và cán bộ kháng chiến gọi má Sáu bằng chị Sáu, dì Sáu. Thời kỳ bí mật đến suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ, bà con làng xóm và cán bộ từ xã đến huyện, tỉnh, khu… đều gọi “má Sáu kinh Ba Xuyên”.

Một mùa xuân nữa đang về, thêm tuổi, sức khoẻ giảm sút, nhưng trong lòng các Mẹ Việt Nam anh hùng (VNAH) vẫn cảm thấy ấm áp, vui mừng khi quê hương ngày càng thay da đổi thịt. Trong niềm vui chung, các mẹ tự hào vì những hy sinh, mất mát của gia đình mình càng thêm ý nghĩa.

Từ những tháng đầu quý IV/2016, tại tỉnh Quảng Trị bắt đầu diễn ra các hoạt động hướng tới kỷ niệm 110 năm ngày sinh cố Tổng Bí thư Lê Duẩn (7/4/1907-7/4/2017). Riêng hội thảo khoa học về chủ đề này sẽ được tổ chức trong năm 2017, tại Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh - Hà Nội.

Trung tuần tháng 12/2016, Ðảng bộ, Nhân dân xã Tam Giang, huyện Năm Căn vinh dự và phấn khởi được Chủ tịch UBND tỉnh trao bằng xếp hạng Di tích lịch sử cấp tỉnh di tích Trận đánh tàu trên sông Tam Giang (tại vàm rạch Chủ Mưu) năm 1970.

5 giờ sáng 30/11/1978, quân Pôn Pốt tổ chức 2 tiểu đoàn tấn công vào trận địa phòng ngự của Ðại đội 1. Mật độ hoả lực địch dày đặc với 1 lực lượng rất mạnh, chúng dùng DKZ75 bắn đứt từng đoạn giao thông hào, cắt đứt đường chi viện từ tiểu đoàn.

Ngôi trường ấy ra đời cách đây hơn nửa thế kỷ, từ trong khói lửa của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Ðó là Trường Nội trú Cà Mau - Ninh Bình (sau này thường gọi là Trường Ninh Bình). Cái tên Cà Mau - Ninh Bình là biểu tượng ghi đậm mối tình kết nghĩa giữa quân - dân; giữa hậu phương - tiền tuyến của hai tỉnh Cà Mau và Ninh Bình. Thật cảm động biết bao có những giáo viên đã vượt Trường Sơn vào tận Cà Mau cùng với chúng tôi chia ngọt sẻ bùi; vừa cầm bút, vừa cầm súng.

Đêm 30 Tết Nguyên đán năm 1969, tôi đi trong phái đoàn Mặt trận Dân tộc giải phóng tỉnh Cà Mau chúc Tết đồng bào Doi Vàm - vùng ven thị xã Cà Mau. Ở đây chúng tôi được nghe bà con kể nhiều chuyện đối địch giữa bà con vùng kềm với binh lính, chính quyền giặc. Ðặc biệt câu chuyện “Bé mồ côi chống giặc bình định” gây cho tôi ấn tượng sâu sắc không bao giờ quên.

Cậu ngồi trên chiếc xe lăn, mặt rạng niềm vui mà trong khoé mắt lại rưng rưng. “Thằng Bé con anh chị Sáu đó hả. Mẹ khoẻ không cháu? Giời! Bốn mươi bẩy năm rồi còn gì. Năm ấy… À năm 1967 - Vàm Lũng - rừng đước Mũi Cà Mau - Tàu 69…”, giọng ông đứt quãng nghẹn ngào.

Mới đó mà đã 3 năm ngày Ðại tướng Võ Nguyên Giáp từ giã chúng ta về cõi vĩnh hằng. Mấy ngày qua, thời tiết cứ giăng mưa u ám, càng làm lòng bùi ngùi nhớ đến không khí của những ngày cả nước đại tang.

Năm 1973, nhờ anh Tam Nghị mà tôi đọc được cuốn nhật ký của anh Trần Thanh Tùng (Ba Tùng). Cuốn nhật ký bìa nhựa đỏ, khổ 12x18 cm, dầy khoảng 300 trang, giấy ca-rô, anh Ba Tùng đã ghi gần trọn quyển, chỉ còn một số trang giấy trắng như chưa kịp viết vào…

Nhà báo Nguyễn Mai tên khai sinh Phan Trường Thọ, tên thường dùng Hai Thọ, sinh năm 1931, quê quán ấp Rạch Bần, xã Lợi An, huyện Trần Văn Thời (huyện Châu Thành cũ), tỉnh Cà Mau.

Các cuộc kháng chiến trong lịch sử cận đại đã bộc lộ rõ ràng rằng ở nước Việt đúng là “ra ngõ gặp anh hùng” như dân gian thường nói. Người tài giỏi ái quốc có ở mọi nơi, không phân Nam - Bắc hay giai tầng xã hội, hoàn cảnh xuất thân. Và vùng đất quanh năm cuồn cuộn phù sa ở miền đất cực Nam Tổ quốc góp cho đất nước một anh hùng: Bùi Hữu My, Ðại tá, người con ưu tú của quê hương Minh Hải (Bạc Liêu - Cà Mau bây giờ), một điển hình của lực lượng vũ trang vùng Tây Nam Bộ.

Trong những năm kháng chiến chống Mỹ, giai đoạn 1971-1975, trước sự đánh phá ác liệt của đế quốc Mỹ, Huyện uỷ Cái Nước chọn ấp Cái Chim, xã Trần Thới làm khu căn cứ để lãnh đạo Nhân dân kháng chiến. Nhân dân nơi đây một lòng theo Ðảng, đã làm nên nhiều chiến công hiển hách. Hơn 40 năm sau ngày đất nước thống nhất, Nhân dân ấp Cái Chim cùng nhau chung tay xây dựng quê hương Trần Thới ngày càng phát triển đi lên.

Chủ trương đánh trả bọn nguỵ quyền Sài Gòn cố tình phá hoại Hiệp định Paris và thực hiện âm mưu “tràn ngập lãnh thổ”… là sự cống hiến to lớn của Khu uỷ Khu 9, của quân dân miền Tây Nam Bộ, mà người đứng đầu, khởi xướng là Bí thư Khu uỷ Khu 9 Võ Văn Kiệt

Hơn 8 giờ sáng, tôi đến Bàu Hang, xã Nguyễn Huân, huyện Ðầm Dơi, nơi Trường Sư phạm PT3 khoá 1972-1973 đóng quân. Ðến nơi, thấy bà con tập hợp khá đông để đón thầy trò Trường Sư phạm Tây Nam Bộ (SPT3).

Với thành tựu vẻ vang của cách mạng Việt Nam 71 năm qua, đất nước ta đã từng bước đổi thay, trong lao động hoà bình và sáng tạo, Nhân dân ta đã xây dựng đất nước ngày một đàng hoàng hơn, to đẹp hơn như khát vọng, tâm nguyện của Bác Hồ.

Ở tuổi 86, trải qua chiến trường 3 nước Ðông Dương, cựu chiến binh Nguyễn Tường Nuôi còn giữ được quyển sổ tay ghi chép những chặng đường, những cảm xúc của đời người, đời lính suốt cuộc trường chinh đánh giặc ngoại xâm, giành độc lập, thống nhất đất nước.

Trần Ngọc Hy, tên thường dùng Tư Nhân, sinh năm 1924, quê quán xã Tạ An Khương, huyện Ðầm Dơi, tỉnh Cà Mau.

Chị tên là Hồ Thanh Hồng, quê ở Ðất Cháy, xã Phong Lạc, huyện Trần Văn Thời, được bộ đội Ðoàn 195 trìu mến đệm cho cái tên “Hồng Cối”, bởi chị là xạ thủ cối 6 và 8 trong Ðại đội Nguyễn Việt Khái 2, Thanh niên xung phong Cà Mau.

Tôi định viết một cuốn sách về cơ quan cũ của mình - mà trong đó hình ảnh thân thương của anh Nguyễn Phong Triều (Út Triều) hiển hiện tươi vui như khi chúng tôi tuổi trẻ. Còn ở bài này, tôi lược ghi sơ nét về anh, về Tiểu ban Văn nghệ và vài anh chị em khác, gần gũi bên anh…

Mặt trời chiều xuống thấp trên vùng trời rộng lớn đầm Thị Tường, Giáp Nước, kinh Sư Bính, Ðất Cháy… Vừa ngưng tiếng gầm rú của các loại máy bay trinh sát ném bom, đổ quân… Các cánh quân càn các địa bàn này đều co cụm đâu đó, nằm im!?...

Biệt khu Hải Yến - Bình Hưng thuộc ấp Thanh Ðạm, xã Tân Hải, huyện Phú Tân. Nằm cặp sông Cái Ðôi lặng lẽ, nơi đây vào cuối những năm 50 và đầu năm 60 từng là “lò sát sinh” ghi dấu tội ác tày trời mà giặc thù đã gieo rắc lên mảnh đất này. Theo thống kê chưa đầy đủ, trong thời gian tồn tại, bọn Bình Hưng đã thảm sát tàn bạo hơn 1.600 cán bộ, chiến sĩ và người dân vô tội, kể cả người già, trẻ nhỏ còn bú, người mẹ mang thai…

Chiều ngày 8/12/1962, anh Nguyễn Việt Khái, du kích xã Tân Hưng Tây bắn 8 viên đạn carbine hạ 4 trực thăng Mỹ (có 2 chiếc rơi tại chỗ) đập tan chiến thuật “Phượng hoàng bay”, “Phượng hoàng vồ mồi” của địch.

Đường mòn Hồ Chí Minh là sự tiếp nối hai con đường “Nam tiến” trước kia, được bắt đầu từ những năm 1940.

Trong không khí kỷ niệm 41 năm ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, Ban Liên lạc Tiểu đoàn U Minh 2 đã tổ chức buổi họp mặt truyền thống lần thứ I kỷ niệm 52 năm ngày thành lập Tiểu đoàn U Minh 2, tỉnh Cà Mau (29/4/1964-29/4/2016), với sự có mặt hơn 400 cựu chiến binh Tiểu đoàn U Minh 2 qua các thời kỳ.

Với gương mặt phúc hậu, dáng dấp khoan thai, lời nói nhẹ nhàng, nếu không nghe được câu chuyện về cô khó ai hình dung người phụ nữ này đã từng vào sinh ra tử, cống hiến hết mình với lòng quả cảm của người chiến sĩ và sức chịu đựng, hy sinh to lớn của người mẹ, người vợ.

Ngày 30/4/1975 miền Nam hoàn toàn giải phóng, thống nhất đất nước đã trở thành ngày lịch sử trọng đại của toàn dân tộc. 41 năm, chiến tranh đã lùi xa, nhớ về ngày 30/4, mỗi người con Cà Mau càng thấy tự hào với những chiến công mà những đồng chí, đồng đội, cha anh đi trước không tiếc máu xương hy sinh cho độc lập dân tộc, thống nhất đất nước.

Đỗ Thừa Luông, Đỗ Thừa Tự được sách sử, báo chí đề cập khá nhiều, riêng "chú Lồng Ban" là ai, có quan hệ như thế nào trong việc cùng nghĩa quân họ Đỗ xây dựng căn cứ chiến đấu chống thực dân Pháp ở Cái Tàu cách đây hơn 140 năm, cho đến nay rất ít người được biết.